Terugblik netwerkbijeenkomst Data Nurse

Wat wordt verstaan onder zelfredzaamheid?

HU-lector Proactieve Zorg voor Thuiswonende Ouderen Nienke Bleijenberg, namens de Hogeschool Utrecht een van de hoofdaanvragers van het project, begon met het delen van de bevindingen uit het eerste deel van het onderzoek, werkpakket 1. In deze deelstudie werden zowel zorgprofessionals als oudere cliënten bevraagd over de huidige situatie rondom samen beslissen en zelfredzaamheid. De definitie van zelfredzaamheid zoals in Data Nurse gebruikt wordt is:

Uit focusgroepen met in totaal 42 zorgprofessionals bleek dat zij zich kunnen vinden in deze definitie. Wel wordt er veel nadruk gelegd op het fysieke domein, en minder op de emotionele en sociale domeinen. Ook bleek dat aandacht voor zelfredzaamheid in iedere fase van het verpleegkundig proces ingericht moet worden. Bijvoorbeeld bij het stellen van concrete doelen. Dat wordt nu voor zelfredzaamheid nog weinig gedaan. Als belemmeringen om zelfredzaamheid te stimuleren werden beperkte financiën (bijvoorbeeld voor het aanschaffen van hulpmiddelen) en gebrek aan een eenduidige visie over zelfredzaamheid genoemd. Een door het team gedragen visie wordt als cruciaal gezien om samen aan zelfredzaamheid te kunnen werken.

Naast zorgprofessionals werden ook 15 ouderen die wijkverpleging krijgen geïnterviewd. Interessante bevindingen hieruit waren dat ouderen denken dat wijkverpleegkundigen zelf weinig beslissingsbevoegdheid hebben: “De arts bepaalt wat een wijkverpleegkundige doet”. Ook bleek dat ouderen denken dat werken aan zelfredzaamheid niet bij wijkverpleging hoort. Zij zien vooral ADL en medische zorg als onderdelen van wijkverpleging. Hoewel de term ‘samen beslissen’ voor ouderen onbekend is, wordt meedenken over zorg door hen wel als kernelement gezien en wordt samen beslissen (na uitleg) gewaardeerd.

De ontwikkeling van een dashboard over zelfredzaamheid

De bijeenkomst ging daarnaast over de ontwikkeling van een dashboard om zorginhoudelijke data inzichtelijk te maken. Vanuit ‘Samen beslissen’ worden goede zorgdoelen gesteld. Deze worden in Omaha System vastgelegd. De gegevens over zelfredzaamheid uit Omaha System worden vervolgens visueel gemaakt in een dashboard. Hiervoor zijn er met vijf organisaties focusgroepen gehouden met de vraag: “wat zou je uit Omaha System willen zien als het gaat over zelfredzaamheid?” Met een Mentimeter werd onder de deelnemers van deze bijeenkomst feedback opgehaald over hun eerste indrukken van het dashboard. De ontwikkeling van het dashboard gaat de komende maanden de afrondende fase in.

Samen beslissen is belangrijk bij zelfredzaamheid

Ruth Pel, bijzonder lector Samen beslissen met ouderen met complexe zorgvragen, praat de deelnemers vervolgens bij over het onderwerp samen beslissen. Doelgericht samen beslissen betekent “alle neuzen dezelfde kant op”. Wat hierbij nodig is dat de wijkverpleegkundige en de cliënt hier allebei iets in te doen hebben. Bijvoorbeeld ouderen helpen voorbereiden op het gesprek met de wijkverpleegkundige. In dit deel van het onderzoek worden trainingen ontwikkelt over 'Samen beslissen’ en het gebruik van het ontwikkelde dashboard. Hiervoor worden de bevindingen uit werkpakketten 1 en 2 over zelfredzaamheid meegenomen. En een belangrijk onderdeel is de praktijkobservatie. Hierbij gaat onderzoeker Sigrid Wulfse de anamnese of evaluatiegesprekken bij 20 cliënten filmen en observeren wat er nodig is voor de ontwikkeling van de training over samen beslissen.

Vervolg van het project Data Nurse

Als de trainingen ontwikkeld zijn zal binnen het project een pilotstudie gedaan worden. In deze plotstudie komen alle elementen samen in een lerend systeem: op basis van samen beslissen zorgdoelen rondom zelfredzaamheid stellen, deze inzichtelijk maken op basis van bestaande registraties in Omaha system en vervolgens evalueren en bijstellen. De pilot studie zal uitwijzen of het ontwikkelde lerend systeem haalbaar is en meerwaarde heeft om toe te passen in de wijkverpleging. Meer weten over Data Nurse? Lees ook dit artikel op de website.