Aandacht voor welbevinden met Omaha System

Savant Zorg nam daarnaast deel aan het onderzoek van Stichting Omaha System Support over aandacht voor welbevinden met Omaha System. Hiervoor gingen Vilans-onderzoekers in gesprek met bewoners, hun naasten en zorgmedewerkers over wat welbevinden voor hen betekent. En hoe het Omaha System kan bijdragen aan het goed borgen van de aandacht voor welbevinden in de verpleeghuissector.

Aandacht voor welbevinden nog niet vanzelfsprekend

Miranda van Bussel: ‘Aandacht voor welbevinden kan variëren van een simpele “aai over de bol” tot “een gesprek over geloof”. Toch gebeurt dit in de praktijk niet altijd. Verpleegkundigen zijn al snel geneigd te denken in medische termen en enkel dat in het Omaha System vast te leggen. Maar het is ook belangrijk om bijvoorbeeld antwoord te vinden op wie iemand was voor z’n CVA of Parkinson. Voor een volledig beeld over welbevinden helpt het om ook te kijken naar iemands netwerk, veerkracht, aanpassingsvermogen en persoonlijke groei.’ 

De behoefte achter de vraag 

‘Ook rapporteren verpleegkundigen vaak op activiteitenniveau, maar er zitten nog veel meer dimensies in de zorg. Zo hadden wij een bewoner waar de fysiotherapeut drie keer per week kwam. Zij heeft een CVA doorgemaakt en huilde vaak omdat ze hoopte weer te kunnen lopen. De fysiotherapie gaf haar die hoop, maar tegelijkertijd hielp het niet en dat maakte haar ook steeds weer verdrietig. In gesprek met haar ontdekten we dat ze vroeger regelmatig ging zwemmen. Vervolgens is ze dat gaan doen met de fysiotherapeut. In het water kon ze weer even lopen. Dan zei ze: “Ik voel me weer als vanouds.” Hier speelden dus andere behoeftes mee, namelijk om betekenisvol te zijn als mens en weer even de regie te hebben over haar lichaam.’

Rouw als persoonlijke groei

‘De kunst is dus om echt goed te kijken en te luisteren, naar wat je ziet en hoort, en daar het gesprek over aan te gaan. Dat je empathie toont en de vraag achter de vraag helder krijgt. Daarbij is het belangrijk om ook bewust te zijn van dilemma’s in eigen normen en waarden en coping-strategieën. Om hiermee om te gaan, hebben we als team intervisiemomenten ingelast. We hoeven het als zorgteam daarbij ook zeker niet allemaal op te lossen. De kunst is soms om ook iets als rouw er gewoon te laten zijn. Ook op die manier kan een cliënt een stukje persoonlijke groei doormaken. Dat heeft dus niets te maken met de leeftijd die iemand heeft of de fase waarin hij zich bevindt.’

Vertaling naar Omaha System

‘In Omaha System is het belangrijk om goed de vertaling te maken. Wat heeft iemand nodig om zich beter te voelen? Hoe geef je iemand vervolgens de ruimte voor rouw of persoonlijke groei? Door dit vast te leggen in Omaha System kun je daar bewust cyclisch op evalueren. Door Omaha System ga je kritischer kijken naar de aandachtsgebieden en denken vanuit de verschillende dimensies, waarbij je verder kijkt dan gezondheid alleen. Omaha System zorgt dus voor een volledig beeld, maar daarbij is het waken dat je geen lijstje afvinkt, maar de cliënt centraal laat staan. Die goede relatie tussen zorgverlener en cliënt is namelijk de kern van goede zorg.’

Bekijk de toolkit Welbevinden