Enthousiasme over samen leren in de praktijk

Gepubliceerd op: 14-11-2024

Vrijwel elk teamlid dat meedeed aan Project LEARN vond het leerzaam en leuk om samen met collega’s na te denken over het werken met richtlijnen. Dat is een prachtige basis om structureel leergierig te blijven, maar dan zal een zorgorganisatie de tijd om te kunnen ontwikkelen moeten faciliteren. Dit is één van de conclusies van Inge Wolbers, promovendus aan de Hogeschool Utrecht en spreekbuis van het project LEARN.

Project LEARN startte eind 2021 en loopt nu op zijn eind. Het project is onderdeel van de ZonMw-subsidie ‘Proeftuin Wijkverpleging’ en focust op de cyclus van leren en verbeteren in de praktijk. Specifiek gaat het om leren werken met richtlijnen en reflecteren op het gebruik.

In twee stappen naar structureel samen leren

Het programma startte met een leiderschapsprogramma voor wijkverpleegkundigen. Hierin leerden zij collega’s mee te nemen in ‘anders werken’ en ‘leren van elkaar’. Enkele deelnemers gingen vervolgens met hun team door naar de volgende stap: samen leren en verbeteren met je team. De teamleden gingen met elkaar in gesprek over hoe ze goede zorg kunnen leveren en hoe richtlijnen hen daarbij kunnen helpen.

Uit het LEARN project bleek dat samen leren een aantal positieve effecten heeft:

Goed voor teamgevoel

‘Zorgmedewerkers in de wijkverpleging zien hun collega’s niet vaak’, licht Inge Wolbers toe. ‘Het project LEARN bracht hen dichter bij elkaar. Normaalgesproken zijn alle teamleden in hun eentje op pad in de wijk. Ze hadden daardoor extra plezier in samen bespreken hoe ze hun werk anders en beter konden aanpakken.’

Meer bewust van mogelijke interventies

De teams gingen aan de slag met de thema’s eenzaamheid en mantelzorgbelasting, waarvoor in 2021 richtlijnen zijn uitgebracht. Dit zijn zorgthema’s die niet zomaar verholpen zijn. De teamleden gaven aan dat ze in eerste instantie vanuit hun eigen kennis en intuïtie op zoek gingen naar oplossingen. Vaak stelden ze geen verpleegkundige diagnose en werd weinig vastgelegd in het zorgplan (Omaha System) over eenzaamheid en mantelzorgbelasting.

Door dit samen te bespreken en ook de richtlijnen erbij te pakken, kreeg het team een beter beeld van welke interventies ze kunnen inzetten en hoe ze dit kunnen vastleggen met het Omaha System.

Samen leren is goed voor samenwerking

Door met elkaar in gesprek te gaan over de inhoud, kwamen ook onhandige routines en het gebrek aan werkafspraken naar boven. ‘Overleggen over hoe het anders en beter kan, helpt met het bouwen aan een goed fundament voor samenwerking in het team’, aldus Wolbers. ‘Het is al snel duidelijk wanneer het nodig is om afspraken te maken over de manier van werken.'

Blijven leren

De begeleiding vanuit het LEARN project is nu afgelopen. De wijkverpleegkundigen die aan het leiderschapsprogramma mee deden, hebben tijdens de sessies met hun teams kunnen oefenen met de geleerde lessen. Elk team zoekt weer zijn eigen manier om ervoor te zorgen om met elkaar te leren. Ze kunnen bijvoorbeeld elke keer een andere cliënt bespreken rondom eenzelfde thema, zoals eenzaamheid. Of ze wijzen een ‘aandachtsvelder’ aan in het team: iemand die het leuk vindt in nieuwe richtlijnen te duiken. Dit teamlid zorgt dat een nieuwe richtlijn op de agenda komt, om samen te bespreken hoe deze in de praktijk toe te passen.

Leren van de data*

Een belangrijke manier om als team te blijven leren en verbeteren is in de data te duiken. Vanuit stichting Omaha System support werd in het leiderschapsprogramma een workshop gegeven over het leren van data. Tijdens deze workshop gingen de wijkverpleegkundigen aan de slag met vragen als: hebben we wel een goed beeld van het aantal eenzame ouderen in ons werkgebied, of zijn het er meer? Welke interventies doen we in de praktijk? En passen die bij de richtlijn? Of welke interventies blijken goed te werken en welke niet? Wijkverpleegkundigen kregen te zien hoe ze deze data inzichtelijk kunnen maken als ze de gegevens op de juiste wijze invoeren in Omaha System.

‘Verpleegkundige teams moeten de data kunnen begrijpen’, geeft Wolbers aan. ‘Het helpt als het team goed op de hoogte is van de Omaha systematiek en het onderliggende verpleegkundige proces (anamnese – diagnose – planning resultaten – plannen interventies – uitvoering van de werkzaamheden – evaluatie).‘

* Aandachtspunten

Tijdens het LEARN project bleek dat het leren van data niet vanzelf gaat. Daarvoor moeten eerst een aantal lichten op groen staan:’ .

De informatie (data) moet op de juiste plek in Omaha System staan;
In het team moeten afspraken gemaakt zijn over de inrichting van het zorgdossier en hoe te rapporteren. Zodat rapporteren op dezelfde manier gebeurt en we het allemaal begrijpen en de data ook kunnen vergelijken;
ICT moet er de juiste informatie uit (kunnen) halen, bijvoorbeeld om data te kunnen interpreteren op team niveau. Soms blijkt dat de data alleen via de leverancier te achterhalen is.

Besef dat je als team ervoor kunt zorgen dat je goede data beschikbaar krijgt’, aldus Wolbers. ‘Door er zelf voor te zorgen dat de juiste informatie op de juiste plaats ingevuld is én door samen met ICT te bespreken welke data je nodig hebt en waar zij die kunnen vinden.’

Willen jullie ook meer aan de slag met ‘leren van data’?

Download dan ‘In 3 stappen aan de slag met data uit Omaha System’ Dit stappenplan helpt je samen met collega’s aan de slag te gaan en ervoor te zorgen dat alle lichten voor leren met data op groen staan.