Professioneel gebruik van Omaha System zorgt voor gesprek over goede zorg

‘Binnen de wijkzorg hadden we het voornemen om meer te gaan inzetten op datagedreven werken,’ vertelt Karen Matthijsen, adviseur beleid en projectmanagement. ‘Gaandeweg merkten we dat de data uit de zorgplannen onvoldoende betrouwbaar waren. We hebben onderzoek gedaan naar hoe de verpleegkundigen met Omaha System werken. Hier kwamen een aantal verbeterpunten naar voren. Op basis daarvan hebben we een traject gestart om het gebruik van Omaha System in onze organisatie te verbeteren.’

De verbeteraanpak

Karen: ‘Zo zijn we onder andere een kerngroep met wijkverpleegkundigen begonnen om daarmee eigenaarschap bij de professionals zelf te leggen. Als Omaha-experts fungeren zij als vraagbaak voor de organisatie. Tegelijkertijd zijn zij een belangrijke sparringspartner voor de directie. Samen met een externe partij hebben we een scholing ontwikkeld. We hebben al onze medewerkers geschoold en getraind op registratie. Het ging hierbij zowel om fysieke trainingen, als om een e-learning voor medewerkers van niveau 3 tot en met 6. Daarnaast hebben we leidende principes geformuleerd. Deze principes zijn echt vanuit en voor de medewerkers bedacht.’

Leidende principes geven richting

‘Zo’n leidend principe helpt om de zorg op eenzelfde manier te benaderen met elkaar’, vertelt Jolanda Kuiper die als wijkverpleegkundige deelneemt aan de kerngroep. ‘Een leidende principe luidt bijvoorbeeld: “We streven naar duurzame oplossingen. Deze zijn gericht op preventie, het stellen van realistische doelen en het zo goed mogelijk ondersteunen. En het bereiken van een zo groot mogelijke zorgonafhankelijkheid.”’

Goed gesprek zorgt voor motivatie

De leidende principes helpen bij het goede gesprek voeren over zorg. Jolanda: ‘Soms merk je dat er weerstand bij medewerkers bestaat om zorg af te bouwen. Maar als ze hiermee bezig zijn, merken ze gaandeweg ook hoe mooi het is voor mensen als zij minder afhankelijk raken van zorg. Dat zorgt weer voor meer motivatie en plezier in het werk. Omaha System kan daar goed in ondersteunen. Dan kun je met elkaar terugkijken van: “Kijk, eerst waren we 3 keer per dag nodig en nu nog maar 1 keer per dag. En straks kan dit 2 keer in de week worden.”’

Omaha System zet aan tot denken

Jolanda: ‘De scholing maakt medewerkers weer bewust van waar ons vak om draait. Omaha System helpt bij het systematisch en planmatig werken en het verpleegkundig proces vastleggen. Bijvoorbeeld het aandachtsgebied hygiëne. Daar werd al snel een actie genoteerd als “3 keer per week dagelijkse hulp bij ADL”. En nu denken we daar beter over na. Wat is er nou met iemand aan de hand? En wat willen we bereiken? Gaat iemand voor- of achteruit en wat is daar de reden van? Dit bespreken in het teamoverleg leidt tot mooie discussies over onze visie. Wat willen wij nu precies met de zorg? Hoe doen wij het als team?’

Geleerde lessen

Geleerde lessen en tips zijn er ook. Karen: ‘In eerste instantie hebben we ons gericht op het scholen van medewerkers met niveau 4 en 5. Het voordeel is dat je het dan eerst op kleinere schaal kunt uitproberen. Maar het nadeel is dat het voor verwarring kan zorgen binnen teams. Om dat te voorkomen kun je beter iedereen direct meenemen.’ Jolanda: ‘Zo ontstond het beeld dat het zorgplan alleen voor de niveaus 4 en 5 waren. Terwijl medewerkers van niveau 3 ook aanpassingen kunnen doen in het zorgplan, nadat de wijkverpleegkundige de eerste opzet heeft gemaakt.’

Instructies in combinatie met het gesprek

Jolanda: ‘Voor andere organisaties die hiermee aan de slag gaan, zou ik willen meegeven om vooral dichtbij de praktijk te blijven. Zo kan het helpen om na de e-learning aan een medewerker voor te stellen om er een eigen casus bij te pakken. Zo kom je in gesprek en raakt het gelijk ook iemands werk, waardoor het geleerder beter beklijft. Het is verder belangrijk om te beseffen dat dit een continu proces is. Je bent er niet met een eenmalige scholing en klaar. Als kerngroep willen we zichtbaar blijven, zodat mensen bij ons blijven aankloppen met hun vragen.’

Kleine stappen

Jolanda: ‘Een andere tip is om vooral geduld te hebben en uit te stralen dat het niet allemaal in 1 keer perfect hoeft te zijn. Anders krijg je dat medewerkers 20 minuten gaan doen over 3 zinnen op papier. Verbetering is een proces dat in kleine stappen gaat. Een volgende keer doet die medewerker het gewoon weer een stukje beter. Verder moet het verbetertraject wel met sturing en een bepaalde visie gepaard gaan die je vormgeeft vanuit de praktijk. Dat neemt niet weg dat je het wel kunt combineren met theorie voor een goede onderbouwing.’

Toekomstplannen

Voor Zorgbalans is het proces dan ook nog niet af. Karen: ‘We gaan verder met intervisie en intercollegiale toetsing waarin de zorgplannen worden besproken. Daarnaast willen we dat data betrouwbaarder worden zodat we die kunnen gebruiken voor datagedreven werken. Zo hebben we inmiddels een dashboard zodat data zichtbaar worden voor onze wijken. Hier gaan we op door ontwikkelen. Ook hierin zullen we wijkverpleegkundigen betrekken om scherp te blijven op de relevantie voor de praktijk.’

Meer weten?

Benieuwd naar alle leidende principes van Zorgbalans? Stuur dan een mail naar info@omahasystem.nl.